ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ;
Η κιρσοκήλη είναι η κιρσοειδής διάταση των φλεβών του όρχεως, που αποχετεύουν το αίμα από τον όρχι προς την έσω σπερματική φλέβα, με συνέπεια τη λίμναση του αίματος εντός αυτών, και εικόνα αντίστοιχη με αυτή των κιρσών των κάτω άκρων. Συναντάται σε ποσοστό 11,7% των ενηλίκων ανδρών και στο 25,4% των ανδρών με παθολογικό σπερμοδιάγραμμα.
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
- Βαθμού I (υποκλινική κιρσοκήλη), όταν δεν ψηλαφείται, ακόμα και με τον χειρισμό Valsava, αλλά φαίνεται μόνο στο Doppler.
• Βαθμού II κιρσοκήλη, όταν ψηλαφείται μόνο με τον χειρισμό Valsava.
• Βαθμού III κιρσοκήλη, όταν ψηλαφείται κλινικά, αλλά δεν είναι ορατή «με το μάτι».
• Βαθμού IV κιρσοκήλη, όταν είναι ορατή (σαν «τσαμπί από σταφύλια»).
ΑΙΤΙΑ
- Η ανεπάρκεια των βαλβίδων των φλεβών του όρχεως ή η έλλειψη βαλβίδων κοντά στο σημείο εκβολής της έσω σπερματικής φλέβας, με συνέπεια την παλινδρόμηση του αίματος από το κέντρο προς την περιφέρεια και την κιρσοειδή διάταση τους.
• Η κάθετη εκβολή της αριστερής έσω σπερματικής φλέβας στην αριστερή έσω νεφρική φλέβα δίκην Τ, γεγονός που εξηγεί γιατί το 90% των ασθενών εμφανίζουν κιρσοκήλη στον αριστερό όρχι. Για το λόγο αυτό, όταν υπάρχει κιρσοκήλη δεξιού όρχεως, πρέπει να γίνεται υπερηχογράφημα άνω-κάτω κοιλίας για τη διερεύνηση ενδεχόμενης συμπίεσης των φλεβών ( π.χ. από κάποιο όγκο νεφρού ), που αποχετεύουν το αίμα του δεξιού όρχεως.
• Πιο σπάνια, η συμπίεση της έσω σπερματικής φλέβας πάνω στο μείζονα ψοίτη μυ ( φαινόμενο καρυοθραύστη ).
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Στην υποκλινική μορφή της κιρσοκήλης, συνήθως, δεν υπάρχουν συμπτώματα και διαγιγνώσκεται στα πλαίσια διερεύνησης της υπογονιμότητας. Στη μετρίου βαθμού κιρσοκήλη, ο ασθενής εμφανίζει αίσθημα βάρους ή ήπιο πόνο στον όρχι, ενώ στην κιρσοκήλη μεγάλου βαθμού αναφέρεται τράβηγμα ή έντονος πόνος στον όρχι, ιδίως μετά από σωματική κόπωση ή σεξουαλική επαφή. Στην τετάρτου βαθμού κιρσοκήλη, οι διογκωμένες φλέβες είναι ορατές μακροσκοπικά και στην ψηλάφηση δίνουν την αίσθηση « σακουλιού με σκουλήκια».
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
- Η κυριότερη επίπτωση είναι η διαταραχή της ποιότητας του σπέρματος και η πρόκληση υπογονιμότητας. Είναι ενδεικτικό ότι το 50% των ανδρών με κιρσοκήλη παρουσιάζουν παθολογικά ευρήματα σε μία ή περισσότερες παραμέτρους του σπερμοδιαγράμματος, δλδ στον αριθμό, τη μορφολογία και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται στη λίμναση του αίματος και την αύξηση της θερμοκρασίας του όρχεως ή στην παλινδρόμηση από το νεφρό τοξικών ουσιών για τη σπερματογένεση.
• Διαταραχές της ανάπτυξης του εφηβικού όρχεως.
• Πιθανές ορμονικές διαταραχές.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
- Κλινική εξέταση με επισκόπηση και ψηλάφηση του οσχέου, κατά την οποία εκτιμάται τόσο η σύσταση και το μέγεθος των όρχεων, όσο και η ύπαρξη ψηλαφητής κιρσοκήλης, σε ύπτια και όρθια θέση με δοκιμασία Valsava ( βήχας κι αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης ).
• Ειδικό υπερηχογράφημα Doppler για την ακριβή απεικόνιση των φλεβών, τον υπολογισμό της διαμέτρου τους και την εκτίμηση του βαθμού πλήρωσης τους με αίμα, που παλινδρομεί και λιμνάζει, προκαλώντας τη φλεβική συμφόρηση του όρχεως.
• Σπερμοδιάγραμμα προεγχειρητικά ως σημείο αναφοράς, ώστε 4-6 μήνες μετά την επέμβαση να μπορεί να εκτιμηθεί η διατήρηση ή η βελτίωση της ποιότητας του σπέρματος με νέο σπερμοδιάγραμμα.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Η αντιμετώπιση της κιρσοκήλης γίνεται μόνο με χειρουργική επέμβαση, που συνίσταται στην απολίνωση των σπερματικών φλεβών, ώστε να διακοπεί η κυκλοφορία του αίματος και, συνεπώς, η παλινδρόμηση προς τον όρχι. Η διαδικασία αυτή δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα στην αιμάτωση του όρχεως, καθώς αναπτύσσεται παράπλευρη κυκλοφορία.
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές όπως η υψηλή απολίνωση με τομή στην κοιλιά ( μέθοδος Palomo ), η βουβωνική απολίνωση ( μέθοδος Ivanissevich ), η λαπαροσκοπική και η ρομποτική. Αυτή , όμως, που έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια είναι η υποβουβωνική μικροχειρουργική απολίνωση με μία πολύ μικρή τομή 2-3 εκατοστών και χρήση μικροσκοπίου. Η μέθοδος αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι ο ασθενής παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο μετά από λίγες ώρες κι επανέρχεται από την επομένη κιόλας στις δραστηριότητες του, καθώς λόγω της μικρής τομής και του γεγονότος ότι δεν κόβονται οι κοιλιακοί μύες, ο μετεγχειρητικός πόνος είναι αμελητέος κι απόλυτα ανεκτός. Κι, επίσης, το ποσοστό επιπλοκών και υποτροπών είναι πολύ χαμηλότερο σε σχέση με τις άλλες μεθόδους.
Μελέτες έχουν δείξει ότι 4-6 μήνες μετά τη χειρουργική διόρθωση της κιρσοκήλης, στο 70% των ασθενών διατηρείται ή βελτιώνεται η ποιότητα του σπέρματος, ενώ αυξάνεται κατά 40% η πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης.
