Ακράτεια ούρων είναι η κατάσταση εκείνη στην οποία, αντίθετα με τη βούληση του ατόμου, υπάρχει ανεπαρκής έλεγχος της ούρησης ή ακούσια απώλεια ούρων από την ουρήθρα. Η ακράτεια ούρων είναι σαφώς συχνότερη στις γυναίκες, αλλά απασχολεί κι αρκετούς άνδρες. Τα αποτελέσματα πρόσφατων μελετών δείχνουν ότι η ακράτεια ούρων επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής και οδηγούν στην κοινωνική απομόνωση πολλούς ασθενείς. Η συχνότερη μορφή γυναικείας ακράτειας ούρων είναι η ακράτεια από προσπάθεια, περίπου στο 40-60%, ακολουθούμενη από την επιτακτική ακράτεια (20-40%). Σε πολλές γυναίκες, ωστόσο, συνυπάρχουν, σε κάποιο βαθμό και οι δυο μορφές.

ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΑΚΡΑΤΕΙΑΣ

  • Ακράτεια ούρων από προσπάθεια (stress incontinence), όταν η ακράτεια εκδηλώνεται με την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, δηλαδή στον βήχα, στο φτέρνισμα, στο γέλιο, στην άρση βάρους, στη σεξουαλική επαφή, στην άσκηση, στο τρέξιμο.
    Επιτακτική ακράτεια (urge incontinence), όταν η ακράτεια εκδηλώνεται με ξαφνική και έντονη τάση για ούρηση. Η γυναίκα παραπονείται χαρακτηριστικά ότι θέλει τόσο έντονα να ουρήσει, ώστε δεν «προλαβαίνει» να φθάσει στην τουαλέτα και της «φεύγουν».
    Μεικτή ακράτεια (mixed incontinence), όταν συνυπάρχουν και τα δυο προηγούμενα είδη ακράτειας.
    Ακράτεια από υπερχείλιση (overflow incontinence), όταν η ουροδόχος κύστη υπερπληρώνεται από ούρα, τα οποία «ξεχειλίζουν» (σε οξεία ή χρόνια επίσχεση ούρων), συχνότερη στους άνδρες λόγω απόφραξης από διογκωμένο προστάτη.
    Λειτουργική ακράτεια ούρων (functional incontinence), όταν διάφορες παθολογικές καταστάσεις, άσχετες με το ουροποιητικό σύστημα, εμποδίζουν την ασθενή να φθάσει στην τουαλέτα.

ΑΙΤΙΑ

  • Τοκετοί ( αριθμός, φυσιολογικοί ή όχι ).
    • Εμμηνόπαυση
    • Υστερεκτομή ή άλλες επεμβάσεις στην κοιλιά ή στον κόλπο
    • Ουρολοιμώξεις
    • Δυσκοιλιότητα
    • Εγκυμοσύνη
    • Αύξηση της ηλικίας
    • Νευρολογικές παθήσεις
    • Παχυσαρκία
    • Άσθμα

Επιβαρυντικοί παράγοντες της ακράτειας ούρων:

  • Καφεϊνη
    • Φάρμακα, όπως διουρητικά ή βρογχοδιασταλτικά
    • Κάπνισμα
    • Αγχώδης διαταραχή

Ειδικά στους άνδρες, η ακράτεια μπορεί να εμφανιστεί, λόγω κάκωσης του σφιγκτήρα της ουρήθρας, μετά από επέμβαση στον προστάτη ( διουρηθρική ή ριζική προστατεκτομή ) ή στην ουροδόχο κύστη.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Είναι πολύ σημαντική η λήψη καλού ιατρικού ιστορικού, με έμφαση στο γυναικολογικό-μαιευτικό κομμάτι.

  • Κλινική εξέταση και test βήχα ( η ασθενής βήχει με γεμάτη την κύστη και ελέγχουμε την εγκράτεια ).
    • Υπερηχογράφημα νεφρών-ουρητήρων-κύστεως ( προ και μετά ούρηση ).
    • Εργαστηριακός έλεγχος ( σάκχαρο, ουρία, κρεατινίνη, γενική ούρων, καλλιέργεια ούρων κ.α. )
    • Νευρολογική εξέταση, για τη διερεύνηση ύπαρξης περιφερικής νευροπάθειας ή κάποιου νευρολογικού νοσήματος.
    • Κυστεοσκόπηση για τον έλεγχο της ανατομίας και της λειτουργικότητας της ουρήθρας και της κύστης, εφόσον κριθεί αναγκαίο.
    • Ουροδυναμικός έλεγχος.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

  • Η ακράτεια προσπαθείας στις γυναίκες αντιμετωπίζεται επιτυχώς με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως είναι οι ταινίες ελεύθερης τάσης(TOT,TVT), οι οποίες τοποθετούνται διακολπικά κάτω από τη μεσότητα της ουρήθρας, προσφέροντάς της στήριγμα. Έχουν, πρακτικά, αντικαταστήσει παλιότερες πολύπλοκες και μεγάλης νοσηρότητας επεμβάσεις για την ακράτεια, ενώ τα ποσοστά επιτυχίας είναι παρόμοια (άνω του 90%). Η ακράτεια λόγω βλάβης του σφιγκτηριακού μηχανισμού, που συναντάται κυρίως στους άνδρες, αντιμετωπίζεται με την τοποθέτηση τεχνητού σφιγκτήρα, μια μέθοδο ασφαλή και πολύ αποτελεσματική, ή με περιουρηθρική έγχυση διαφόρων υλικών, όπως το teflon ή το κολλαγόνο, με φτωχότερα, όμως, αποτελέσματα.
    Φαρμακευτική αγωγή – Προτείνεται μόνο για την επιτακτική ακράτεια. Υπάρχουν διάφορα αντιχολινεργικά φάρμακα, που καταστέλλουν τις βίαιες κι ακούσιες συσπάσεις της κύστεως, επιτυγχάνοντας την ομαλή λειτουργία του εξωστήρα μυός.
    Ενδοκυστικές ενέσεις αλλαντικής τοξίνης (Bottox), επί αποτυχίας της φαρμακευτικής αγωγής στην επιτακτικού τύπου ακράτεια.
    Θεραπείες συμπεριφοράς, με στόχο την επανεκπαίδευση της κύστης, δλδ τη μείωση του αριθμού των ουρήσεων και την αύξηση του ελέγχου της ούρησης.
    Φυσικοθεραπείες και ασκήσεις για την ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους ( ασκήσεις Kegel ).
    • Βιοανάδραση.
    • Ηλεκτροδιέγερση.
    • Μείωση της πρόσληψης καφείνης και αλκοόλ.